Gedragsonderzoek strandplevierjongen op het strand 2024

Het aantal broedparen strandplevier is afgelopen decennia desastreus afgenomen. Er is weinig uitwisseling tussen de Deltapopulatie en andere broedgebieden van strandplevieren. Met zo’n 150 paar () in het Deltagebied zijn de aantallen nu mogelijk te laag om de populatie in stand te houden. Om te begrijpen hoe het tij gekeerd kan worden voor strandplevierpopulaties is er afgelopen jaren door diverse Europese landen onderzoek gedaan naar het gedrag van adulte strandplevieren. Er is weinig onderzoek gedaan naar het gedrag van strandplevierkuikens. Het vaak matige broedsucces van strandplevieren in de Delta bracht de vraag naar voren: hoe het komt dat er relatief weinig jongen vliegvlug worden?

In 2024 is er door student Sander Koezema, student Toegepaste biologie aan de Aeres Hogeschool in Almere, onderzoek gedaan naar het gedrag van strandplevierjongen in opdracht van Provincie Zeeland. Het onderzoek werd begeleid door Deltamilieu projecten.

Om de strandplevier als soort beter te kunnen beschermen is gedragsonderzoek naar gedrag en overleving van jongenbelangrijk. Met die informatie kunnen plevieren ook in de jongenfase beter te beschermd worden. Dit onderzoek focust zich op het gedrag van strandplevierjongen in natuurlijke (onverstoorde) en verstoorde omstandigheden. Tijdens dit intensieve gedragsonderzoek is systematisch data verzameld die antwoord moest geven op de volgende vragen:

• Hoe gedragen strandplevierjongen zich in de verschillende habitattypen?
• Hoe vaak komen strandplevierjongen in contact met drukfactoren?
• Hoe reageren strandplevierjongen op de verschillende drukfactoren?

De drie deelvragen geven samen antwoord op de hoofdvraag: Hoe gedragen strandplevierjongen zich op het strand?

Het onderzoek vond plaats tussen 07:00 en 21:00 uur en is gedurende het broedseizoen van 2024 uitgevoerd. Tijdens het onderzoek zijn 242 observatiesessies gedaan waarbij gedurende 10 minuten elke 30 seconden het gedrag genoteerd werd van een strandplevierkuiken, totaal 4773 observaties. Het gedrag wordt ingedeeld in één van de tien categorieën: foerageren, stilstaan, drukken, zitten, liggen, lopen, rennen, poetsen, onder ouder of overig.

.

Percentage waargenomen gedragingen tijdens observatiesessies

Uit het onderzoek is gebleken dat strandplevierpullen veel tijd besteden aan voedsel zoeken. Tijdens 50% van de observaties waren de plevieren aan het foerageren. De adulten foerageren voornamelijk op het natte strand en op het slik terwijl de jonge pullen met name in de primaire duinen foerageren. Naarmate de pullen ouder worden gaan ze steeds vaker op het slik foerageren. Het habitatgebruik hangt dus af van de leeftijd van de jongen.

Daarnaast is gebleken dat in 17% van de observaties het gedrag beïnvloed werd door een verstoringsbron. Dat houdt in dat tijdens de observatie een verstoring is waargenomen en dat deze verstoring direct effect had op het gedrag van het kuiken. Meer dan 50% van die verstoringen werd veroorzaakt door wandelaars en loslopende honden. Bij alle verstoringen werd de verstoringsafstand van de verstoringsbron tot de vogel genoteerd. Met name ruiters, gemotoriseerde voertuigen, roofvogels en loslopende honden veroorzaken op grote afstand verstoord gedrag bij de pullen (gemiddeld >100 meter).

Percentage waargenomen verstoringstypes tijdens observatiesessies

Voldoende rust om te foerageren is essentieel voor een goed broedsucces voor strandplevieren. Beschermingsmaatregelen tijdens de eifase zijn belangrijk om het uitkomstsucces te vergroten maar voldoende rust in de kuikenfase is net zo belangrijk. Honden aanlijnen, foerageergebied (tijdelijk) af te sluiten en zonering van recreatie kan effectief bijdragen aan een goed broedsucces voor strandplevieren.

Het onderzoek heeft inmiddels al concreet bijgedragen aan de verbeterde bescherming van de strandplevier op stranden.