Zeehonden in de lift

Laatste decennium gaat het steeds beter met de zeehonden, er lijkt nog steeds een stijgende lijn in te zitten. Van de twee soorten die er voorkomen, de gewone zeehond en de grijze zeehond, worden er steeds meer gezien en er worden ook steeds meer jongen geboren.

Zeehonden waren afgelopen eeuw in Nederland bijna uitgestorven door jacht en gifstoffen in het zeewater. Zo waren er in het Deltagebied in 1990 nog maar 14 gewone zeehonden over, tegen naar schatting de 6000 tot 12000 in de 19^e eeuw. Uitbanning van de jacht en betere controle op milieuvreemde stoffen maakten hun terugkeer weer mogelijk. Sinds 1987 worden zeehonden in het hele Deltagebied geteld door medewerkers van Deltamilieu Projecten. Dat gebeurt met boten, vanuit de lucht en vanaf de wal.

In juni 2023 werden maar liefst 1563 gewone zeehonden geteld, een nieuw record. Ook werden 236 jongen geteld; dit aantal is nog te weinig om de groei van de populatie te verklaren. Er is blijkbaar nog steeds instroom van elders. Meer dan de helft van de gewone zeehonden wordt gezien in de Voordelta, het ondiepe zeegebied voor de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden. De meeste jongen worden geboren in de Oosterschelde en Westerschelde.

Trend van het seizoensgemiddelde van de gewone zeehond in de verschillende
bekkens van het Deltagebied in de seizoenen 1993 – 1994 / 2022  – 2023.

Van de grijze zeehond, die waarschijnlijk al in de middeleeuwen in ons land was uitgeroeid, werden maximaal 3467 dieren geteld. Bijna alle grijze zeehonden verblijven in de Voordelta, daar worden de laatste jaren ook enkele tientallen jongen gezien. Verhoudingsgewijs zijn dit er erg weinig. Herstel van de Nederlandse populatie wordt vooral gevoed door migrerende dieren van de Britse eilanden, volgend op herstel van de Britse populatie dankzij stopzetting van de jacht. Ontdekt is dat Grijze zeehonden, die zich voortplanten op de Britse Eilanden, buiten de voortplantingsperiode in de Voordelta verblijven. Het Deltagebied vormt dus geen compleet leefgebied voor de gehele levenscyclus van de grijze zeehondenpopulatie, mogelijk is er te weinig rust of te weinig voedsel in de opgroeitijd van de jongen.

Trend van het seizoensgemiddelde van de grijze zeehond in verschillende bekkens van het Deltagebied in de seizoenen 1993 – 1994 / 2022 – 2023.

Ondanks de positieve ontwikkelingen zijn er ook nog redenen tot zorg: toenemende recreatie leidt tot verstoring; vooral moederdieren met hun pasgeboren jongen die op de zandplaten liggen hebben hier last van. Ook is het de vraag of de hoge gehaltes aan PFAS en andere gevaarlijke stoffen het immuunsysteem en de voortplanting beïnvloeden.

Vooralsnog kunnen we in toenemende mate genieten van de zwemkunsten van deze geweldige dieren. Bekende plekken waar ze goed te zien zijn, zijn bijvoorbeeld de Brouwerssluis in de Brouwersdam waar ze vaak vis vangen en de Vluchthaven van Neeltje Jans op de Oosterscheldekering waar ze rusten op de drijvers.

Over de zeehondentellingen en ook die van de watervogels in de Zuidwestelijke Delta is meer te lezen in het rapport ‘Watervogels en zeehonden in de Zoute Delta in 2022/2023‘.